duran tuncel: Ekim 2014

Basma Testi

Basma deneyi işlem itibarı ile çekme deneyinin tamamen tersidir. Basma deneyi de çekme deneyi makinelerinde yapılır. Basma kuvvetlerinin uygulandığı malzemeler genellikle basma deneyi ile muayene edilir. Tatbikatta basma kuvvetlerinin uygulandığı yerlerde kullanılan malzemeler genellikle gevrek malzemelerdir. Gri dökme demir, yatak alaşımları gibi metalik ve tuğla, beton gibi metal dışı malzemelerin basma mukavemetleri, çekme mukavemetlerinden çok daha yüksek olduğundan, bu gibi malzemeler basma kuvvetlerinin uygulandığı yerlerde kullanılırlar ve basma deneyi ile muayene edilirler.

Basma deneyi ile de malzemelerin mekanik özellikleri tespit edilebilir. Basma deneyi sırasında numunenin kesiti devamlı olarak arttığından, çekme deneyinde görülen «Boyun» teşekkülü problemi yoktur. Basma deneyi bilhassa gevrek ve yarı gevrek malzemelerin sünekliğini ölçmede çok faydalıdır, zira bu malzemelerin sünekliği çekme deneyi ile hassas olarak ölçülemez. Bu malzemelerin çekmede % uzama ve % kesit daralması değerleri hemen hemen sıfırdır.

Basma deneyinin diğer bir avantajı da çok küçük numunelerin bile kullanılabilmesidir. Bu avantaj, bilhassa çok pahalı malzemelerle çalışıldığında veya çok az miktarda malzeme bulunduğu durumlarda çok faydalıdır.

Basma numunelerinde, üniform bir gerilme durumu elde edilmesi gayesiyle yuvarlak kesitli numuneler tercih edilir. Fakat kare veya dikdörtgen kesitli numuneler de kullanılabilir.

Basma numunelerinde önemli olan bir özellik, numunenin çapı (d₀) ile yüksekliği (h₀) arasındaki orandır. Bu oranın (h₀ /d₀) çok büyük olması, numunenin deney sırasında bükülmesine ve gerilmelerin numune üzerinde homojen olarak dağılmamasına sebep olur, dolayısıyla yanlış sonuçlar elde edilir. Bu sebeple pratikte üst limit olarak (h₀ /d₀) <10 oranı tavsiye edilir. Basma numunesinin yüksekliğinin çapa göre çok kısa olması da istenmez, alt limit olarakta (h₀ /d₀ ) >1,5 oranı tavsiye edilir. Numune boyutlarının (h₀ /d₀ ) <l,5 olması durumunda, numune ile numunenin basıldığı plakalar arasındaki sürtünme, deney sonuçlarını etkileyecek değerlere yükselir. Genel olarak, basma numunelerinde (h₀ /d₀ ) >2 oranı en fazla kullanılan orandır. Bununla beraber, farklı malzemeler için farklı (h₀ /d₀ ) oranı kullanılmaktadır. Metalik malzemeler için basma numunelerinde genellikle h₀ /d₀ = 2 oranı kullanılır.

Basma deneyi, basma plakaları birbirine paralel olan bir makine ile yapıldığından numunelerin itina ile hazırlanmış olması gerekir. Basma numunelerinde yükün kullanıldığı alt ve üst yüzeyler numunenin düşey eksenine dik ve birbirine paralel olmalıdır.

Basma deneyinde parçaların deformasyonu ve kırılması çeşitli şekilde olabilir. Sünek malzemeler, genellikle deney sırasında kırılmadan deforme olurlar ve şişme göstererek yığılırlar. Gri dökme demir gibi gevrek malzemelerde kırılma, genellikle kayma ile numunenin iki parçaya ayrılması şeklinde olur. Pirinç gibi yarı- gevrek malzemelerin kırılması ise koni şeklinde olur.

Basma Gerilmesi Hesabı

Deneyde uygulanan en yüksek basma kuvvetinin (Fmax) başlangıç kesit alanına
bölünmesiyle basma gerilmesi bulunur.

σb = Fmax / Ao

σb = Basma gerilmesi
Fmax = En büyük basma kuvveti
Ao = Başlangıç kesit alanı
Ya da kesitin başlangıçtaki çapı (do) cinsinden yerine konularak aşağıdaki bağıntı ile
elde edilir.
σb = 4.Fmax / (π . do²) (N/mm²)

σb = Basma gerilmesi
Fmax = En büyük basma kuvveti
do = Malzeme çapı

Video:

Çekme Testi- Tensile Test

Çekme testi, bir numunenin kopana dek tek eksende çekme kuvvetlerine maruz bırakıldığı temel bir malzeme bilimi testidir. Testten elde edilen sonuçlar herhangi bir uygulama için malzeme seçimi, kalite kontrol ve malzemenin diğer kuvvetler altında nasıl davranacağını tahmin etmek için kullanılır. Bu test yoluyla direkt elde edilen bilgiler; maksimum çekme gerilmesi, maksimum uzama ve alandaki azalmadır. Bu verilerden de malzemenin Young katsayısı, Poisson oranı, akma mukavemeti ve pekleşme gibi karakteristikleri elde edilebilir.

Yöntem

Test edilecek numune makineye konulur ve kopana dek çekme kuvveti uygulanır. Kuvvetin uygulanma süresi boyunca standart kesitteki uzama miktarı uygulanan kuvvete karşılıklı şekilde kaydedilir.
Uzama miktarındaki veriler aşağıdaki denklem kullanarak mühendislik deformasyonunu (ε) belirlemede kullanılır.

$\varepsilon =\frac{\Delta L}{L_0}=\frac{L-L_0}{L_0}$

ΔL boydaki uzama, L₀ başlangıç uzunluğu ve L de son uzunluktur. Aşağıdaki denklemle de kuvvet verileri kullanılarak mühendislik gerilmesi, σ hesaplanır.

$\sigma = \frac{F_n}{A}$

F kuvveti, A da standart kesit alanını göstermekle birlikte, makine, kuvvet arttıkça bu hesaplamaları yapar ve bu verilerden bir gerilme-deformasyon eğrisi çıkarır.

duran tuncel

10 Ekim 2014 Cuma

Çelik Nasıl Üretilir ?

Başlangıçtan Bitişe Kadar Çelik Üretimi :

Alüminyum Nasıl Üretilir ?

Altın Nasıl Üretilir ?

Gümüş Nasıl Üretilir?

Döküm Yapmak :

Basma Testi

Basma Gerilmesi Hesabı

Çekme Testi- Tensile Test

Yöntem

Video:

9 Ekim 2014 Perşembe